Gendarmstien

Padborg – Høruphav   74 km

Als je met een dagrugzakje loopt, terwijl je de hoofdbagage laat bezorgen, duurt bovenstaande deeltraject 4 dagen.
Met trekkingrugzak en tent is bovenstaande etappe-indeling niet relevant. Je bent dan vrij in doen en laten en kunt ’s.avonds altijd wel een tentplek vinden. Je hebt dan wel ca. 1 dag méér nodig, omdat je dan minder kilometers per dag aflegt.

Het gendarmepad

Net over de Duits-Deense grens, ligt op de noordelijke oever van de Flensburger Förde het Gendarmepad. Dit langeafstandspad tussen Padborg en Høruphav (op het eiland Als) is 74 km lang, dus ongeveer 4 wandeldagen. Zoals je op de kaart ziet, is het een écht kustpad. De zee is alom aanwezig.
Je passeert onderweg o.a. stenige stranden, donkere beukenbossen, kastelen, oude steenfabrieken en kliffen.
Het pad is genoemd naar de gendarmen, de genswachters, die begin vorige eeuw dit pad gebruikten tijdens de bewaking van de Duits-Deense grens, o.a. tegen smokkelaars.

Gendarme

Flensburger Förde

In Denemarken spreekt men foutief van Flensborg Fjord. Het is echter geen fjord maar een förde. Zie hier rechts in de Duitse kaart, daar staat het goed. Omdat een förde geen fjord is, spreek ik daarom vanaf nu ook alleen over förde. Verderop zal ik hier iets dieper op ingaan.
      Obwohl die dänische Bezeichnung den Begriff Fjord enthält ist die Flensburger Förde als glaziale Tieflandsform im geomorphologischen Sinne kein Fjord, sondern eine Förde, die jedoch im Tourismusjargon seit jüngerer Zeit häufig fälschlich als ein solcher bezeichnet wird.

Moeilijkheidsgraad

Je hebt hier licht golvend terrein met geringe hoogteverschillen. Dat geeft lichte wandelingen.

Een van de kloven in Kollund Skov (Skov=bos). De beekjes hebben zich hier diep ingesneden bij hun afdaling naar zee. Je steekt ze over m.b.v. een voetbrugje. Daarvoor loop je eerst een stukje landinwaarts langs de kloof naar een plek waar de kloof niet zo diep meer is.

Overal langs de Flensburger Förde is het Gendarmstien een écht kustpad. Hier zien we het pad bij Sønderhav [spreek uit: sunnerhaw].
Meestal is er, zoals hier, slechts een smal strand. Het bestaat uit grind, rolstenen en soms ook keien. Op blote voeten loopt dat niet prettig. Men gaat daarom liever via een steigertje de zee in.
Bij deze Förde heb je achter het strand meestal een lage klif die varieert van enkele tot tientallen meters. Ze is meestal inaktief (dus begroeid); een enkele keer aktief (onbegroeid). Soms moest men de erosie verhinderen door er grote keien voor te leggen. Hier op deze foto is niet veel klif te zien.
Bij de dorpjes waren mooie zandstrandjes. Ik vermoed dat die opgespoten zijn.
      Bei Geröllstrände sammelt sich das aus den Kliffs heraus gelöste Gestein, während das feine Material (Kies, Sand und Erde) vom Wasser fortgespült und andernorts abgelagert wird.

YouTube-video (10 min.)

Hoogtepunt

De hele oostkust van het schiereiland  Broagerland.

Beste periodes

De beste maanden zijn juni, juli en augustus.
(Om dit klimaat te kunnen vergelijken met het onze, heb ik onderaan een rij toegevoegd met de temperatuur in De Bilt.)

Deense weerdienst

www.dmi.dk/lokation/sh…

Routemarkering

Zéér goed.
Ook was het gras goed gemaaid, struiken gesnoeid, etc.

 Broagerland, een boerderij-idylle.

Broagerland, het aktieve klif bij Skelde Kobbelskov (skov=bos).

Doorgaande kilometergetallen op de kaart

Langs het voetpad stonden hier en daar informatieborden.
Daarop waren ook kaartfragmenten van de route.
Heel bijzonder op die kaartfragmenten waren de kilometergetallen.
Reuze handig ! Dat zou men altijd moeten doen op de kaarten.

Bevoorrading

Levensmiddelen: geen probleem. Er was een supermarkt(je) in Padborg, Kruså [spreek uit: Kroesoo], Gråsten, Broager, Sønderborg en Høruphav. Dus iedere dag was er wel een.
Drinkwater: vul de veldflessen op de strandjes met openbare toiletten.

Wildkamperen (bivak)

Een nachtje bivakkeren (’s.avonds de trekkerstent opzetten en ’s morgens weer afbreken) gaat goed. Het vinden van een goede plek uit het zicht van de huizen was soms lastig.

Muggenolie

Niet nodig gehad. Hier aan de kust waait het te veel voor muggen en knutjes.

 Dybbøl Mølle.

De Havbogade in Sønderborg [spreek uit: sunnerbor].

Kenmerken van de Oostzee

• Het zoutgehalte is slechts 10 ‰.
  Dit is zéér laag in vergelijking met bijv. de Noordzee, die ongeveer 35 ‰ heeft.
  Het wordt veroorzaakt door:
  • de vele rivieren die erin uitmonden,
  • de kleine verbinding die deze binnenzee heeft met de Noordzee, en
  • de weinige verdamping in de Oostzee.
• De getijden zijn te verwaarlozen.
  (Het onderscheid tussen laag en hoog water is hooguit enkele decimeters.)
• Het is een kalme zee.
  (Afgezien van zo nu en dan een stormhoogwater. Dan ontstaan er hoge golven en een hoge waterstand (meer dan 1 meter boven normaal).)
• Er ligt weinig aangespoeld afval op de stranden.
  (Blijkbaar gooien de schepen bij deze binnenzee minder overboord en/of maakt men de stranden schoon.)

Kustafslag: kliferosie en brandingsterras

Je vindt hier op vele plaatsen een lage kustklif met een smal strand en een brandingsterras:

1. De lage kustklif bestaat uit keileem (=grondmorene) en is veelal minder dan 10 m hoog. Soms steken zwerfkeien half uit de klifwand.
2. Op het smalle strand liggen grind, rolstenen en soms ook zwerfkeien. Ze zijn uit de grondmorene gewassen.
3. Waar zo’n keileemklif door de werking van de branding terugwijkt, vormt zich een bijna horizontaal brandingsterras (abrasieplatform) (wave-cut platform (Eng.). Dat terras helt slechts een klein beetje zeewaarts en je moet dan ook tientallen meters de zee in lopen voordat je kopje onder gaat.
   Hier in Denemarken valt dit brandingsterras niet droog vanwege het geringe getijverschil. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de brandingsterrassen in Bretagne en Engeland die bij laag water wel droog liggen.

Broagerland: ten zuiden van Kobbelskov:
Op de foto zien we een aktief klif met zwerfkeienstrand (Geschiebeblockstrand).
Op sommige plaatsen zag je bovenin de klif de nesttunnels van oeverzwaluwen.
De meeste kliffen in de Oostzee bestaan uit morenemateriaal, afgezet door de gletsjers. Dat is grijze keimergel die tot bruingele keileem verweerd. Erin ingesloten zitten zwerfstenen. Hier is het klif niet erg hoog (i.t.t. die bij Stensigmose die wel 20m werd).
      Das Inlandis hat die Geschiebe vom Norden mitgebracht (‘geschoben’), deshalb nennt man sie ‘Geschiebe’ (=zwerfstenen; letterlijk: geschovenen); die größeren von ihnen auch Findlinge (=zwerfkeien). Es sind harte Gesteinsbrocken unterschiedlichster Art, Herkunft und Größe, eingebettet in die eiszeitlichen Ablagerungen (=afzettingen).
Werden diese Ablagerungen an den Steilküsten abgetragen (Vindt er erosie plaats), so bleiben die Geschiebe an den Stränden zurück.
Einen Strand, an dem die Geschiebe als Gerölle (= rolstenen) sehr dicht liegen, bezeichnet man als Geschiebestrand (=zwerfstenenstrand).
Wenn sich besonders große Geschiebe häufen, spricht man von einem Geschiebenblockstrand (=zwerfkeienstrand). Hier op de foto is dat het geval.

Goede introductie kustvormen

Zie hiervoor www.pietsmulders.nl/engeland_coastal-landscapes.html

De Flensburger Förde

Dit is een lange zee-inham, die in de laatste ijstijd (Weichsel-glaciaal) werd uitgegraven door het ijs.
Het is echter géén fjord. Fjorden, zoals die in Noorwegen, werden immers uitgegraven door gletsjers, die vanuit het binnenland naar de zee toe bewogen.
In het geval van de Flensburger Förde kwamen de gletsjers vanuit het oosten (en dus vanuit de zee) en drongen diep het land in. Als een enorme bulldozer doorploegde het ijs het landschap en stuwde zand, klei en puin tot tientallen meters hoge wallen op. Het resultaat is een golvend heuvellandschap met een zeer afwisselende, soms verrassend steile kustlijn.
      Als Förde bezeichnet man eine von einer landwärts wandernden Gletscherzunge gegrabene, üblicherweise schmale Meeresbucht. Geologisch gesehen ist Förde kein Fjord, weil letztere durch seewärts wandernde Gletscher entstanden. (Spreek dus liever van Förde!)

Eindbeoordeling

Fraaie route met goede wandelgids. Doe deze als eerste in Denemarken.

SNP Natuurreizen

SNP loopt de route van oost naar west: www.snp.nl/reis/denemarken/zuid-jutland (Ik volgde met de onderstaande wandelgids de route andersom (van west naar oost)
Zie voor andere wandelvakanties in Denemarken: www.snp.nl/denemarken
Hun wandelreizen met een zwaarte van 1 of 2 zwarte cirkeltjes komen het beste overeen met mijn wandelingen. Je maakt dan niet te veel wandeluren en hoogtemeters per dag.

Zeer goede wandelgids

Wandelkaart

Beste websites

• www.gendarmsti.dk/en
• www.oppad.nl/wandelroute-gend….
• https://www.wikinger-reisen.de/wa….

Na een tijd functioneren sommige linken niet meer. De pagina is dan mogelijk verplaatst of verwijderd. Googel dan naar de naam van de website samen met het woord gendarmstien. Als ze alleen verplaatst was, vind je ze dan wel weer.