Bornholm kustpad

Sorthat – Svaneke    68km

Ik heb lang geleden deze 4 etappes gelopen. Als je met een dagrugzakje loopt, terwijl je de hoofdbagage laat bezorgen, duurt bovenstaande deeltraject 4 dagen.
Met trekkingrugzak en tent is bovenstaande etappe-indeling niet relevant. Je bent dan vrij in doen en laten en kunt ’s.avonds altijd wel een tentplek vinden. Je hebt dan wel ca. 1 dag méér nodig, omdat je dan minder kilometers per dag aflegt.

Bornholm: buitenbeentje van Denemarken

Haar lange zandstrand aan de zuidkust doet Deens aan, maar de steile rotskust in het noorden niet. Deze lijkt op de kust van Zweden, waar Bornholm slechts 40 km van verwijderd is.
      The sunniest part of Denmark lies way out in the Baltic Sea, 200 km east of Copenhagen. In fact, Bornholm is so far from Copenhagen and the rest of ‘mainland’ Denmark that it doesn’t fit on the weather maps.
Bornholm is a special place for the Danes, most of whom have spent at least one holiday there (it’s popular with school trips) basking on its 30 km of glorious sandy beaches, cycling (the classic method for touring the island) through its gently undulating corn fields, or pottering around its idyllic fishing harbours.
The Danes have something of an inferiority complex about their country’s lack of natural attractions (hardly surprising when you think about what the rest of Scandinavia has to offer) and so Bornholm is especially treasured for its dramatic cliffs and bleach-white beaches.
Nature aside, other attractions are:

• the stunning clifftop fortress of Hammershus
• the idyllic fishing harbours (e.g. Gudhjem and Svaneke) with hollyhocks
  (= stokrozen), and
• the four iconic round churches (e.g. Østerlars Rundkirke).

Wat is het mooiste deel van dit kustpad?

Zoals je hierboven ziet, had ik in het verleden niet alles gelopen en daarom geef ik hier in 2024 de volgende aanvulling.
Het beste deel van het kustpad is waarschijnlijk de overlap van de wandelingen op de websites van snp.nl en die van wikinger-reisen.de. In 2024 was die overlap gelegen aan de noord- en oostkust tussen Hammershus en Dueodde.

Moeilijkheidsgraad

Het zijn lichte dagwandelingen.

Deense weerdienst

www.dmi.dk/lokation/

Beste periode

Klimaat Bornholm kort samengevat: veel zon en weinig regen.
De beste periode is juni t/m augustus (in september is het al vroeg donker!).
Wil je ook in zee zwemmen, dan pas vanaf begin juli.
(Om dit klimaat te kunnen vergelijken met het onze, heb ik onderaan een rij toegevoegd met de temperatuur in De Bilt.)

YouTube-video (22 min.)

Er zijn veel video’s op YouTube

Hoogtepunten: zeer veel

• Deeltraject Jons Kapel ― Sandvig met daarin:
  • Jons Kapel ( 22 meter hoge vrijstaande rotszuil in het water) 
  • Ringebakkerne (= De Ringeheuvels)
  • Slotslyngen (de Slotheide; een rotsgebied begroeid met heide)
  • burchtruïne Hammershus (de grootste burchtruïne van Noord-Europa).
  • Hammeren (ook wel Hammersknuden genoemd; een rotsgebied)
• Deeltraject Døndalen ― Østerlars Rundkirke met daarin:
  • Døndalen (Het Døndal; een spleetdal; een diep ingesneden dal dat ontstaan is uit een spleet in het vast gesteente)
  • Helligdomsklipperne (= de Heiligdomskliffen; bizarre klifformaties van graniet en diepe grotten)
  • Gudhjem (oud havenstadje gebouwd tegen een heuvel)
  • Kobbedalen (= Het Kobbedal; een zéér mooi spleetdal)
  • Østerlars Rundkirke.
• Svaneke

Bevoorrading

Levensmiddelen: geen probleem.
De plaatsen Rønne, Hasle, Allinge, Tejn, Gudhjem en Svaneke hebben een supermarkt.
Drinkwater: ook geen probleem.
Bij veel andere langeafstandspaden wordt dikwijls de kerkhof bezocht om de veldflessen te vullen. Hier op Bornholm is dat vooral de haven met zijn openbare toiletten. Daarnaast campings en huizen.

Museums rögeri, Hasle. It is really 5 smokehouses clustered together. This museum smokehouse is fully functional, and offers freshly smoked fish to visitors.

Hammershus  boven op de granietrotsen. Het is de grootste burchtruïne van Noord-Europa.
      It was originally built in the 13th. century to house the arch bishop, and was in use until as late as the 18th. century. It is strategically located on a cliff by the sea, with a steep valley on its South and East side, and built in a typical medieval fashion, with several layers of fortifications around the central area.

Noordwaarts kijkend vanaf de burchtruïne Hammershus.

Routemarkering

Zoals bij veel paden ontbreekt er wel een enkele keer een markering in de bebouwde kom. Soms ook in het buitengebied. Het geeft echter geen problemen, omdat het grootste deel van de route langs de kust loopt.

Wildkamperen (bivak)

Een nachtje bivakkeren (‘s.avonds de trekkerstent opzetten en ‘s.morgens weer afbreken) gaf geen problemen.
Vul in dat geval je veldflessen bij een haventje (heeft toiletten) en zet je tentje ergens verderop aan het strand.
Neem een tamelijk windvast tentje mee, dan word je niet al te zeer ingeperkt in de keuze van de tentplek.

Muggenolie

Niet nodig gehad. De route loopt langs de kust, waar te veel wind is voor muggen en knutjes.

Geologie

Noord-Bornholm (ten noorden van de lijn Rønne – Nexø)

Het behoort tot het Baltisch schild (ook wel Fins-Scandinavische schild genoemd).
Het bestaat uit graniet en gneis (zie kaartje hieronder).
(Dit noordelijke gedeelte van het eiland lijkt dan ook veel op Zweden.)
Graniet wordt gevormd wanneer vloeibaar gesteentemateriaal (magma) afkoelt en stolt op 5 tot 10 km onder het aardoppervlak.
Gneis wordt gevormd wanneer twee lithosfeerplaten botsen en een bergketen vormen. Dit vindt op 20 tot 30 km diepte plaats. Het uitgangsmateriaal kan graniet zijn. Door hoge temperatuur en onder hoge druk wordt het dan gedeformeerd in gneis, waarbij de donkere mineralen strepen vormen.

Zuid-Bornholm (ten zuiden van de lijn Rønne – Nexø)

Dit is door een breuk miljoenen jaren geleden gedaald.
Ten gevolge hiervan zijn er dikke sedimentslagen afgezet (o.a.zandsteen). Hetzelfde is het geval in het gebied dat tegenwoordig Denemarken vormt. (Dit zuidelijke deel van het eiland lijkt dan ook veel op Denemarken.)

Vereenvoudigde geologiekaart Bornholm

Bornholm has a surprising amount of geological variety into a small rectangular area:
the north is covered in the same bedrock as East-Norway, Sweden and Finland, while the southern coast resemble Denmark’s beaches and sand dunes on the North Sea.
1. Granite = a hard igneous rock (stollingsgesteente) that formed deep (several kilometres) underground. It formed from magma that cooled slowly so that the crystals grew to a large size (these are mainly quartz, feldspar and mica). The granites we see at the surface today were exposed when overlying rocks were worn away by erosion.
2. Gneiss (pronounced ‘nice’) = a metamorphic rock (metamorf gesteente) that has been subjected to such great pressures that new crystals have replaced the original ones. The original rock approached melting point, and, as a result, changed to this granite-like rock with banding (=strepen) of different crystals.

NaturBornholm (bezoekerscentrum in Aakirkeby)

Met moderne hulpmiddelen kun je in NaturBornholm de geologische geschiedenis van het eiland van meer dan 1,7 miljard jaar volgen. Daarnaast vind je er info over het landschap, planten, dieren, etc.
Het gebouw staat op Klintebakken (=de Klinte-helling). Dit is de breuk met aan de noordzijde Noord-Bornholm (met graniet) en aan de zuidzijde Zuid-Bornholm (met zandsteen).

Kenmerken van de Oostzee

• Het zoutgehalte is slechts 10 ‰.
  Dit is zéér laag in vergelijking met bijv. de Noordzee, die ongeveer 35 ‰ heeft.
  Het wordt veroorzaakt door:
  • de vele rivieren die erin uitmonden,
  • de kleine verbinding die deze binnenzee heeft met de Noordzee, en
  • de weinige verdamping in de Oostzee.
• De getijden zijn te verwaarlozen.
  (Het onderscheid tussen laag en hoog water is hooguit enkele decimeters.)
• Het is een kalme zee.
  (Afgezien van zo nu en dan een stormhoogwater. Dan ontstaan er hoge golven en een hoge waterstand (meer dan 1 meter boven normaal).)
• Er ligt weinig aangespoeld afval op de stranden.
  (Blijkbaar gooien de schepen bij deze binnenzee minder overboord en/of maakt men de stranden schoon.)

Kustafslag: kliferosie en brandingsterras

Je vind hier op veel plaatsen een middelhoge kustklif met een smal strand en een bijna horizontaal brandingsplatform.
1. De kliffen bestaan veelal uit graniet en gneis en zijn tot 30 m hoog.
2. Op het smalle strand liggen naast zand dikwijls ook grind en rolstenen.
3. Waar zo’n kustklif door de werking van de branding terugwijkt, vormt zich een brandingsplatform (wave-cut platform (eng). Dat terras helt slechts een klein beetje zeewaarts en je moet dan ook tientallen meters de zee in lopen voordat je kopje onder gaat.
Hier op Bornholm valt zo’n brandingsplatform niet droog (de Oostzee heeft slechts een gering getijverschil). Dit in tegenstelling tot bijv. de brandingsplatformen in Bretagne en Oost-Engeland die bij laag water wel droog vallen.

Heiligdomsklipperne (=De Heiligdomsrotsen), gezien vanaf de boot. Het zijn 20 m hoge rotspartijen aan de kust met markante rotszuilen en grotten.

Heiligdomsklipperne, gezien vanaf het kustpad erboven. Men heeft een trap aangelegd om ze ook vanaf het smalle stenige strand te kunnen bekijken.

Blik op Gudhjem (letterlijk: Huis van God). Steile straatjes leiden omhoog naar uitzichtpunten over het schilderachtige stadje.

Goede introductie kustvormen

Zie hiervoor www.pietsmulders.nl/engeland_coastal-landscapes.html

Spleetdalen zoals Døndalen, Kobbedalen en Ekkodalen

Ze lopen als rechte littekens door het landschap.
Deze diepe spleten in het vast gesteente werden gevormd door tektonische spanningen in de aardkorst. Ze werden (van beneden uit) gevuld met het dieptegesteente diabaas. Omdat dit minder hard is als graniet en gneis erodeert het gemakkelijker en ontstonden die spleetdalen.
Omdat ze ongeschikt zijn voor de landbouw, werden ze nauwelijks door de mens veranderd.
De meeste spleetdalen hebben beekjes, die ’s zomers bijna uitdrogen (er valt weinig neerslag op dit eiland !).
Om hun watervalletjes in volle glorie te zien, moet je in de lente komen.

Witte, ronde kerkjes

Ze stammen uit de 12e eeuw en zijn kenmerkend voor het eiland.
Hun schip is rond omdat ze oorspronkelijk ook dienst deden als verdedigingstoren.
Later zijn ze voorzien van een kegelvormig dak op de plaats waar de weergang liep.
      Østerlars Rundkirke: the largest and most impressive of the four island’s round churches. Bulky and thick-walled with seven weighty buttresses and an upper-level shooting gallery, this odd striking building is unmistakeably a fortress.
The roof was originally constructed with a flat top to serve as a battle platform, complete with a brick parapet but, because of the excessive weight this exerted on the church walls, the roof was eventually replaced with its present conical one.

Bornholm vergeleken met de Zuid-Funense Archipel

Bornholm moet het vooral hebben van een smalle kuststrook.
Het heeft een tamelijk saai ‘binnenland’ met veel zwak golvende graanvelden.
(Wel zijn er midden op het eiland nog enkele mooie natuurgebieden zoals het Almindingen en de Paradisbakkerne.)
Bij het langeafstandspad Øhavsstien op de Zuid-Funense Archipel zien we echter naast een mooie kuststrook óók een erg mooi ‘binnenland’.

Kobbedalen (Het Kobbedal): een prachtig spleetdal met beek, steile hellingen en natuurbos.

Østerlars Rundkirke: whitewashed , bulky and thick-walled. The building on the left is the bell tower. Bornholm is known for its distinctive church design, the round church. It is part church, part fortress.

Østerlars Round Church is also beautiful inside with old chalk paintings. 

Svaneke is het mooiste stadje van Bornholm Er zijn veel vakwerkhuizen in warme kleuren. Smalle trapstraatjes geven Svaneke een mediterraan karakter. Ook de flora is bijzonder, met wijnranken, vijgenbomen, notenbomen en moerbeibomen.

SNP Natuurreizen

Zie: www.snp.nl/reis/dene… en voor de andere wandelvakanties in Denemarken: www.snp.nl/reizen/…
Hun wandelreizen met een zwaarte van 1 of 2 zwarte cirkeltjes komen het beste overeen met mijn wandelingen. Je maakt dan niet te veel wandeluren en hoogtemeters per dag.

Beste wandelgids

Kaart

Beste websites

• https://www.wikinger-reisen.de/
• https://bornholm.info/en/walks/
• https://bornholm.info/en/the-coast…..
• https://bornholm.info/en/hoejlyngs…..
• https://hikingadvisor.be/
• https://www.alltrails.com/nl-nl/denm…..

(Na een tijd functioneren sommige linken niet meer. De pagina is dan mogelijk verplaatst of verwijderd. Googel dan naar: bornholm wandelen.)