Rheinsteig

Route-informatie

Rheinsteig wandelroute

De Rheinsteig is een wandelroute die tussen Rüdesheim en Koblenz door een van de meest schilderachtige rivierlandschappen van Duitsland voert. Je wandelt aan de oostzijde van de Rijn, van zuid naar noord. Vaak loopt het pad hoog boven het romantische rivierdal: over het laagterras of langs de rand van het plateau. Daar geniet je vrijwel voortdurend van schitterende uitzichten op de Rijn en op de hooggelegen burchten die de flanken van het dal sieren.
De route vermijdt grotendeels bebouwde gebieden en volgt waar mogelijk stille, natuurrijke trajecten, waarbij de beleving van het landschap centraal staat.
Je passeert pittoreske wijndorpen, wandelt langs steile hellingen met wijngaarden, en komt langs vele imposante burchten zoals de Marksburg. Onderweg zijn er talloze fraaie uitzichtpunten, waaronder het beroemde panorama bij de Loreley-rots.
    Wie een kortere variant van drie dagen zoekt, kan de tocht beëindigen in St. Goarshausen – een optie die ook door veel reisorganisaties wordt aangeboden.
    Let op: de Rheinsteig is behoorlijk inspannend door het voortdurende stijgen en dalen, en op sommige plekken hoor je regelmatig lawaai van goederentreinen. Vermijd daarom bij voorkeur accommodaties direct langs het spoor.
    In Duitsland zijn nog andere bekende wandelroutes. Bekijk het overzicht op onze pagina Langeafstandspaden in Duitsland.

Etappeoverzicht (zuid → noord)

Met een dagrugzak, terwijl je de hoofdbagage laat bezorgen, kun je dit traject in zes dagen lopen (zie hierboven).
Met een trekkingrugzak en tent heb je zo’n vaste indeling niet nodig. Je bent dan vrij om je dagindeling zelf te bepalen en vindt ’s avonds vrijwel altijd een geschikte tentplek. Je hebt dan wel één à twee dagen extra nodig, omdat je met een trekkingrugzak doorgaans minder kilometers per dag aflegt.
    Na afloop kun je eventueel nog een extra dag doorbrengen in de oude vestingstad Koblenz, met haar ligging aan het Deutsches Eck, het Kurfürstliches Schloss en de kabelbaan naar Festung Ehrenbreitstein.

Moeilijkheidsgraad

De Rheinsteig bestaat uit zware dagwandelingen. Het auf und nieder, immer wieder maakt deze route tot een van de meest inspannende langeafstandspaden van Duitsland. Dat komt doordat niet alleen de Rijn, maar ook de zijrivieren en -beken zich diep in het leisteenplateau hebben ingesneden. Bovendien hebben veel zijbeken zogenaamde aanpassingskloven gevormd op de plek waar ze in de Rijn uitmonden. Bij het oversteken van zo’n nauw, diep zijdalletje moet je daarom telkens 100 tot 200 hoogtemeters dalen en weer klimmen.
    De moeilijkheidsgraad is dan ook vergelijkbaar met die van de Westweg in het Zwarte Woud. (De Harzer-Hexen-Stieg en de Malerweg zijn daarentegen iets lichter.)

Hoogteprofiel

Beste periodes

Mei en juni, en daarna vooral september. (In september wordt het echter al wat vroeger donker.)
In de hoogzomer kan het bij het Klimastation Koblenz te warm zijn om hele dagen te wandelen.
Ter vergelijking: de gemiddelde temperaturen in De Bilt liggen dan rond 21, 23 en 23 °C.

Weersinformatie

Voor een betrouwbaar en actueel weerbericht voor heel Europa kun je terecht op www.weerplaza.nl.
Werkwijze: Vul bovenaan in het zoekvenster de naam in van een stad vlakbij je wandelgebied. Vervolgens krijg je het actuele weer, de verwachting voor de komende uren en een 14-daagse weersvoorspelling te zien.

Routemarkering

De Rheinsteig wandelroute is uitstekend gemarkeerd. Je kunt de route probleemloos volgen zonder kaart of wandelgids. Een lichtend voorbeeld voor Nederlandse wandelpaden!

Wandelgids en kaart

YouTube-video (30 min.)

Julia Bradbury takes her boots and backpack to the Continent to explore the landscape of Germany and the cultural movement that made it famous – Romanticism.
Een serie van 4 prachtige video’s:

• German Wanderlust 1of4 The Rhine,
• German Wanderlust 2of4 The Bavarian Alps,
• German Wanderlust 3of4 Ruegen,
• German Wanderlust 4of4 Saxon Switzerland.

Probeer de video op YouTube te vinden door daar te googelen: ‘german wanderlust 1of4 rhine’.

Bevoorrading onderweg

Levensmiddelen: geen probleem – je komt regelmatig door dorpjes met een winkeltje.
Drinkwater: op sommige dagen kom je onderweg geen enkel gehucht of dorp tegen. Zorg er dus voor dat je ’s.morgens voldoende drinkwater meeneemt voor de hele dag.

Bivakkeren onderweg

Langs de Rheinsteig wandelroute is wildkamperen aan de oever van de Rijn maar beperkt mogelijk. Verder weg van de rivier levert het geen problemen op.
Ik zette bijna elke avond mijn tentje op aan de noord- of zuidrand van een van de stadjes aan de Rijn. Soms was er alleen een smalle grasstrook, soms een hoge, droge zandbedding. Voor een kampvuurtje lag er vaak al droog aangespoeld hout klaar.
De rivierpolitie voer dagelijks voorbij en maakte geen bezwaar tegen mijn kampvuurtje of bivak. De volgende ochtend wandelde ik dan ongeveer 14 km naar het volgende stadje.
Let op: op de oevers ligt veel glas van kapot gegooide flessen. Loop dus nooit op blote voeten over het grind.

Hoogtepunten (van noord naar zuid)

Marksburg.

Braubach vanaf de Marksburg

Uitzicht op de burcht Katz nabij St.Goarshausen. Links op de achtergrond de Loreley.

Oberes Mittelrheintal – Werelderfgoed

Als Mittelrhein wordt het Rijngedeelte tussen Bingen/Rüdesheim en Bonn aangeduid, waar de Rijn als een smal doorbraakdal door het Rijnlands leisteengebergte stroomt.
Sinds 2002 staat het Oberes Mittelrheintal, d.w.z. het bovenste gedeelte van het Midden-Rijndal van Bingen tot Koblenz, op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Het Midden-Rijndal als cultuurlandschap

Het Rijndal is hier een doorbraakdal

Eisenbahnlärm am Mittelrhein

Dag en nacht denderen goederentreinen met meer dan 100 decibel door de idyllische stadjes in het Midden-Rijndal – een geluidsniveau dat tegen de pijngrens aan ligt. Wie kan, vertrekt. Op YouTube zijn tal van onthutsende video’s te vinden onder de zoekterm Bahnlärm im Mittelrheintal.
    Uitgerekend dit dal, dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, vormt een onderdeel van de nieuwe Europese spoorcorridor, de zogenaamde Alpentransversale van Rotterdam naar Genua.
    Voor bewoners zoals Gerhard Köhnen en Elly Schneider uit Filsen am Rhein betekent dat: om de vijf minuten beeft de grond, rinkelen de glazen en trillen muren en deuren. Zo’n 400 treinen per dag denderen door het Rijndal – vaak op amper enkele meters afstand van woningen, en niet zelden met gevaarlijke stoffen aan boord.
    Nergens in Europa rijden er meer treinen, en nergens is het spoorweglawaai zo hard, zo nabij en zo dreigend. Bewoners zijn al jarenlang woedend. Ze worden ziek, hun huizen verliezen hun waarde – en wie de kans heeft, verhuist.
    Ondertussen groeit het bewijs: de politiek in Berlijn laat het na om haar wettelijke plichten op het gebied van geluidsbescherming na te komen.

De belangrijkste leefgebieden van de Dörscheider Heide

De Dörscheider Heide is een van de meest waardevolle natuurgebieden in het Midden-Rijndal, gelegen nabij het dorp Dörscheid ten noorden van Kaub. Het gebied staat bekend om zijn grote biodiversiteit, met uitzonderlijk veel insektensoorten (vlinders, sprinkhanen, etc), evenals talrijke zeldzame vogels en reptielen.

Het droge, warme klimaat en de schrale bodems van de Dörscheider Heide bieden ideale omstandigheden voor een verscheidenheid aan leefgebieden, waaronder:

• Schraal grasland (Magerrasen): Voedselarm grasland met grote soortenrijkdom.
• Wijnterrassen en droge steenhellingen: Verlaten wijnhellingen met muurtjes en schalie die schuilplaatsen en warmte bieden voor diverse soorten.
• Struikgewas en mediterrane struiken: Gebieden met lage struiken zoals de elsbes, rotsesdoorn en rotskers, die hier de noordgrens van hun verspreiding bereiken.
• Heide en heideachtige vegetatie: Kleine stukken met struikhei en lage bremsoorten, ontstaan door begrazing en bosbranden.
• Eikenbossen op de noordgerichte hellingen: Oude hakhoutbossen met kromme eiken, berken en meidoorn, aangepast aan droogte en warmte.

Om deze unieke landschappen te behouden, worden er sinds 2001 traditionele schaapskuddes ingezet voor begrazing, ondersteund door handmatige en mechanische verwijdering van struikgewas. Deze maatregelen hebben geleid tot het herstel van open leefgebieden, waardoor de biodiversiteit in het gebied behouden blijft.
   Voor wandelaars op de Rheinsteig is de Dörscheider Heide een bijzonder hoogtepunt. Er zijn informatieborden langs de route die inzicht geven in de ecologische waarde van het gebied.

Naturlehrpfad Mittelrhein bij Kamp-Bornhofen

Door het submediterrane klimaat van het Midden-Rijndal – met relatief weinig neerslag (600 mm/jaar) en een gemiddeld hoge temperatuur – is er een bijzondere flora en fauna ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan:

• de Montpellier-esdoorn (met bladeren met 3 in plaats van 5 lobben)
• de Smaragdhagedis

    Wie geïnteresseerd is in planten en dieren, moet zeker even stilstaan bij de interessante informatieborden van het Naturlehrpfad Mittelrhein.
Het pad begint bij Kamp-Bornhofen en volgt eerst de aanlooproute naar de Rheinsteig (gemarkeerd met gele Rheinsteig-symbolen). Daarna loopt het samen met de Rheinsteig over de Filsener Ley naar Filsen am Mittelrhein.
    Vanaf het pad heb je bovendien prachtige uitzichten op het Rijndal.

Langeafstandspaden langs rivierdalen

SNP Natuurreizen

Zie: www.snp.nl/reis/… en voor hun andere wandelvakanties in Duitsland: www.snp.nl/reizen/…
Deze wandelreizen zijn een betrouwbare keuze voor wie een georganiseerde wandelvakantie zoekt.
Wanneer de zwaarte wordt aangeduid met één of twee zwarte cirkels, sluiten deze reizen goed aan bij mijn wandelingen. Je hoeft dan niet al te veel wandeluren of hoogtemeters per dag te overbruggen.

Mooiste dagwandeling in het gebied

Aanbevolen websites

• www.oppad.nl/
• www.rheinsteig.de
• http://easyhiker.co.uk/
• www.wikinger-reisen.de/

Let op: na verloop van tijd kunnen sommige links niet meer werken. De betreffende pagina is dan mogelijk verplaatst of verwijderd.
Tip: zoek via Google op de naam van de website in combinatie met het trefwoord Rheinsteig. Als de pagina alleen is verplaatst, vind je deze meestal alsnog terug.

Zolburg Pfalzgrafenstein bei Kaub.

Zolburg Pfalzgrafenstein (und oben Burg Gutenfels) bei Kaub.

Uitzicht op Oberwesel.